DETSIS FAMILY AT GREEK WARS

ΝΙΚΟΛΑΣ Δ. ΔΕΤΣΗΣ [ΒΛΑΧΟΣ] ΣΤΟΝ Β.ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ

ΟΙ ΔΕΤΣΗΔΕΣ ΣΤΟΥΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΜΑΣ

Η οικογένεια των Δέτση, σύμφωνα με την ιστορία τους και έχοντας έντονο το αίσθημα της ελευθερίας, συνέβαλε ενεργά σε όλους τους αγώνες της πατρίδας μας.
Σύμφωνα με καταγεγραμμένα στοιχεία η παρουσία τους στους απελευθερωτικούς αγώνες της Ελλάδας έχει ως εξής
Το Μάη του 1719 οι κάτοικοι των χωριών της Δρυμαλιάς ξεσηκώθηκαν εναντίον των φράγκων φεουδαρχών ζητώντας την κατάργηση ορισμένων φορολογιών, ανάμεσα στις οποίες και του «καπριάτικου». Η απάντηση στα «ζητήματα των χωριανών» ήταν ουσιαστικά απορριπτική.

Οι ανυπότακτοι όμως Δαμαριωνίτες, όπως φαίνεται από έγγραφο της 16 Δεκ. 1719, «δεν το έβαλαν κάτω». Ξεσηκώθηκαν και αρνήθηκαν την καταβολή του καπριάτικου στο φεουδάρχη τους Κορονέλλο.
Η δυναμική απόφαση πάρθηκε μέσα στην εκκλησία του Χριστού με πρωταγωνιστές το Γιάννη Μπούτουνα και τους παπάδες του χωριού, Ιωάwη Τζαwίνη και Γεώργη Δετση.
Ο κυρ Γιάννης Μπούτουνας, από χωρίον Δαμαριώνα αναφέρεται στο σχετικό έγγραφο - ενεφανίσθη εις την παρρησία μας καντζελλαρίαν και εις τους κάτωθεν μάρτυρες και λέγει ότι μερικοί προεστοί από το όμοιον χωρίον Δαμαριώνα τον έκραξαν επάνω εις την εκκλησία του Χριστού, οι οποίοι ήταν ο παπα Ιωάwης Τζαννίνης και ο παπα Γιώργης Δέτσης και τον επρόσταξαν με εδικήν τους εξουσίαν ότι να έλθη να πη του Φραντζέσκου Κορονέλλου, του αφεντότοπου, να εβγάλη τον κάπρον από το άνωθεν χωρίον και πως δεν θέλουν να του δίνουν καπριάτικα, ως καθώς του τα έδωναν πρωτέτερα, τον οποίον κάπρο του τον είχεν ο άνωθεν αρχος παραδωμένον εις τα χέρια του κυρ Γιάwη Μπούτουνα. Ούτω λέγει και μαρτυρεί ενώπιον του Θεού εις ασφάλειαν».
Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και της Μικρασιατική ς εκστρατείας έλαβαν μέρος οι κάτωθι:
- Δέτσης Νικόλαος (Καφαντάρης)
Στο Ηρώον Δαμαριώνα αναγράφονται οι πεσόντες της Μικρασιατική ς καταστροφής
- Εμμανουήλ Ιωάν. Δέτσης (Μούλαρος, αδελφός του Νικολάου Καφαντάρη-
σκοτώθηκε το 1922)
- Αυγουστής Εμμανουήλ (γιος Καλέ) Καραγιάννης του Μανώλη
- Μιχαήλ Ιωάν. Καραγιάννης του Γιάννη
- Νικόλαος Εμμ. (Τουρλίτη;;;).
Το 1940 έλαβαν μέρος στον πόλεμο της Αλβανίας οι εξής

Γιωργησ Δετσης [χατζης]

..............
Στον αντιστασιακό αγώνα εναντίον των Γερμανών κατακτητών έχουμε:
Το 1942 με υποβρύχιο από την Μέση Ανατολή αποβιβάστηκαν στην Αγιασό Νάξου πέντε Ιερολοχίτες Έλληνες, (Σερβετιάδης, Φουριώτης Αντώνης, Μπενίκος), οι δύο με ειδικότητα ασυρματιστού και οι υπόλοιποι τρεις για κατασκοπεία.
Οι κύριοι συνεργάτες τους (σύνδεσμοι) ήταν ο Γεώργιος Δέτσης (Χατζής) και ο Γιάννης Δέτσης (Κουρμούλης).
Ο Γιώργης Δέτσης (Χατζής) Δαμαριωνίτης, ο συνταγματάρχης τότε και μετέπειτα στρατηγός οργάνωσε, ως γνωστόν, το αντάρτικο της Νάξου εναντίον των ξένων κατακτητών.
Οι ανωτέρω Δαμαριωνίτες παρέλαβαν τους Ιερολοχίτες και τους πήγαν πρώτα στη Λαγκάδα στο σπήλαιο, όπου έμειναν για 1 Ο ημέρες και κατόπιν πήγαν στο κάστρο στην Θεοσκέπαστη. Λόγω της επικινδυνότητας να τους ανακαλύψουν, κατέληξαν στο μιτάτο στη θέση Κατσούλη του Νικολάου Δέτση (Καφαντάρη). Εκεί έμειναν από Αύγουστο 1943 - Οκτώβρη 1943, όπου και έγινε η αποχώρηση των Γερμανών από τη Νάξο.
Καθημερινά και όταν οι συνθήκες το επέτρεπαν ένας από τους Ιερολοχίτες έπαιρνε τον μικρό Γιάννη (Καφαντάρη) 15 ετών, γιο του Νικόλα, και κατέβαιναν στα Λιβάδια και τη Χώρα με την δικαιολογία να πουλήσουν λάστιχα από αυτοκίνητα για τα παπούτσια ή για εξεύρεση τροφής και κύριο σκοπό την κατασκοπεία του εχθρού. Ο μεγαλύτερος γιος του Νικόλα (Καφαντάρη), Γιώργης Δέτσης, καθόταν ως παρατηρητής στη θέση Κατσούλη για να ειδοποιήσει σε περίπτωση κινδύνου.
(Ημέρα απελευθέρωσης Νάξου από Γερμανούς 14 Οκτωβρίου 1943).

ΣΤΕΙΛΤΕ ΜΑΣ ΠΕΡΙΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΟΥΜΕ ΤΑ ΑΡΧΕΙΑ ΜΑΣ.